Skarga nadzwyczajna Rzecznika Finansowego w sprawie frankowej

W opi­sy­wa­nej spra­wie Rzecz­nik Finan­so­wy zło­żył do Sądu Naj­wyż­sze­go skar­gę nad­zwy­czaj­ną od wyda­ne­go przez Sąd Okrę­go­wy w Legni­cy pra­wo­moc­ne­go naka­zu zapła­ty w postę­po­wa­niu naka­zo­wym. Sąd Okrę­go­wy w Legni­cy uwzględ­nił wnio­sek Rzecz­ni­ka o wstrzy­ma­nie wyko­na­nia naka­zu zapła­ty do cza­su roz­po­zna­nia skar­gi nadzwyczajnej.

Sąd wyda­jąc nakaz zapła­ty oparł się jedy­nie na przed­sta­wio­nym przez bank wekslu. Tym samym pomi­nął fakt, że spra­wa ma cha­rak­ter kon­su­menc­ki i nie zde­cy­do­wał się na zba­da­nie umo­wy kre­dy­to­wej, w któ­rej mogły zna­leźć się zapi­sy abuzywne.

Mał­żeń­stwo wzię­ło 2005 roku kre­dyt w EFG Euro­bank Erga­sias S.A. Oddział w Pol­sce z sie­dzi­bą w War­sza­wie. Kre­dyt był prze­zna­czo­ny m.in. na remont i roz­bu­do­wę domu. Po kil­ku­na­stu latach spła­ca­nia rat w wyni­ku zda­rzeń loso­wych kre­dy­to­bior­cy nie byli w sta­nie spła­cać kre­dy­tu tak jak dotych­czas. W związ­ku z tym, że pożycz­ka była zabez­pie­czo­na wekslem bank posta­no­wił docho­dzić swo­ich rosz­czeń w opar­ciu o ten doku­ment. Spra­wa toczy­ła się z powódz­twa następ­cy praw­ne­go kre­dy­to­daw­cy — Raif­fe­isen Bank Inter­na­tio­nal AG (Spół­ka Akcyj­na) Oddział w Pol­sce. Sąd Okrę­go­wy w Legni­cy, roz­pa­tru­jąc tę spra­wę, nie zde­cy­do­wał się na zba­da­nie umo­wy kre­dy­to­wej, któ­ra nawet nie zna­la­zła się w aktach. Sąd naka­zał, aby klien­ci soli­dar­nie zapła­ci­li bli­sko 25 tys. CHF. Rzecz­nik Finan­so­wy wniósł o uchy­le­nie zaskar­żo­ne­go orze­cze­nia i prze­ka­za­nie spra­wy do ponow­ne­go roz­po­zna­nia oraz o wstrzy­ma­nie egze­ku­cji komorniczej.

Rzecz­nik Finan­so­wy powo­łu­jąc się na wykład­nię art. 76 Kon­sty­tu­cji RP w związ­ku z wykład­nią Dyrek­ty­wy 93/13/EWG, któ­rej doko­nał TSUE w spra­wie C‑176/17 zarzu­cił, że Sąd Okrę­go­wy w Legni­cy przed któ­rym pro­wa­dzo­ne było postę­po­wa­nie naka­zo­we z weksla, obok prze­pi­sów kodek­su postę­po­wa­nia cywil­ne­go, nie wziął pod uwa­gę prze­pi­sów mają­cych na celu ochro­nę konsumentów.

Rzecz­nik wska­zał, że jeśli sąd kra­jo­wy poweź­mie wąt­pli­wo­ści co do zasad­no­ści rosz­cze­nia opar­te­go na wekslu, winien z urzę­du upew­nić się, czy w umo­wie nie ma nie­uczci­wych posta­no­wień, cze­go w niniej­szej spra­wie nie uczy­nił, tym bar­dziej, że rosz­cze­nie ban­ku wyni­ka­ło z umo­wy pożycz­ki hipo­tecz­nej powią­za­nej z walu­tą CHF. Takie dzia­ła­nie sądu w niniej­szej spra­wie naru­szy­ło zasa­dy ochro­ny kon­su­men­ta wyni­ka­ją­ce z art. 76 Kon­sty­tu­cji RP.

Aby zapew­nić kon­su­men­to­wi ochro­nę w takim zakre­sie, w jakim jest ona prze­wi­dzia­na przez prze­pi­sy unij­ne sąd z urzę­du jest obwią­za­ny usta­lić, czy weksel sta­no­wi zabez­pie­cze­nie umo­wy kon­su­menc­kiej. Zda­niem Rzecz­ni­ka Finan­sów takie bada­nie jest moż­li­we nie tyl­ko w przy­pad­ku wnie­sie­nia zarzu­tów od naka­zu zapła­ty, przy­ję­cie bowiem takie­go roz­wią­za­nia czy­ni­ło­by sko­rzy­sta­nie z ochro­ny jaką dają mu prze­pi­sy unij­ne zbyt­nio utrud­nio­nym. W prak­ty­ce zatem, sto­su­jąc prze­pi­sy kodek­su postę­po­wa­nia cywil­ne­go, przy ich inter­pre­ta­cji doko­na­nej w świe­tle orzecz­nic­twa TSUE, sąd zobo­wią­za­ny był skie­ro­wać spra­wę do postę­po­wa­nia zwy­kłe­go, jeże­li pozwa­nym jest oso­ba fizycz­na, któ­rą w świe­tle tre­ści pozwu lub załą­czo­nych do nie­go dowo­dów, nale­ży uznać za konsumenta.