Stanowisko RPD oraz KNF w sprawie kredytów walutowych

Na prze­strze­ni ostat­nich dni Rzecz­nik Praw Dziec­ka oraz Komi­sja Nad­zo­ru Finan­so­we­go zaję­li sta­no­wi­sko w spra­wie kre­dy­tów walu­to­wych. Sąd Naj­wyż­szy zwró­cił się w maju do wska­za­nych orga­nów, aby wyda­ły one opi­nie na temat kre­dy­tów udzie­la­nych w walu­cie obcej, głów­nie doty­czą­cych kre­dy­tów fran­ko­wych. Poza RPD i KNF o zaję­cie sta­no­wi­ska zosta­li popro­sze­ni Rzecz­nik Finan­so­wy (któ­ry wydał już opi­nie), Rzecz­nik Praw Oby­wa­tel­skich oraz Naro­do­wy Bank Polski.

Rzecz­nik Praw Dziec­ka, Miko­łaj Paw­lak, wska­zał, że umo­wy kre­dy­to­we w walu­cie obcej były two­rzo­ne z naru­sze­niem prze­pi­sów pra­wa, zawie­ra­jąc m.in. klau­zu­le abu­zyw­ne, co skut­ko­wa­ło wie­lo­krot­nie dopro­wa­dze­niem rodzin do pozio­mu ubó­stwa. W związ­ku z tym RPD postu­lu­je, aby Sąd Naj­wyż­szy badał, przy roz­strzy­ga­niu spraw kre­dy­tów walu­to­wych, czy umo­wy zawie­ra­ją­ce nie­do­zwo­lo­ne klau­zu­le i pro­wa­dzą­ce do zubo­że­nia bio­rą­cych kre­dy­ty rodzin nie naru­szy­ły praw mająt­ko­wych dzie­ci i nie dopro­wa­dzi­ły do ich wyzy­sku.  Ponad­to, Rzecz­nik stwier­dził, że  “dodat­ko­we posta­no­wie­nia umo­wy takie jak klau­zu­le indek­sa­cyj­ne lub deno­mi­na­cyj­ne spo­wo­do­wa­ły, że w wyni­ku zmian oto­cze­nia spo­łecz­no-gospo­dar­cze­go treść świad­czeń prze­wi­dzia­nych for­mal­nie w umo­wie ode­rwa­ła się od celu eko­no­micz­ne­go, w jakim ta umo­wa zosta­ła zawar­ta. Wyso­kość obcią­że­nia kre­dy­to­we­go kon­su­men­ta sta­ła się cał­ko­wi­cie nie­moż­li­wa do przewidzenia”.

Opi­nia Komi­sji Nad­zo­ru Finan­so­we­go wska­zu­je z kolei, że źró­dłem pro­ble­mów zwią­za­nych z kre­dy­ta­mi fran­ko­wy­mi jest kurs walu­ty, a nie abu­zyw­ność klau­zul. Organ ten przed­sta­wił obszer­ną ana­li­zę eko­no­micz­ną, aby dać sędziom moż­li­wość podej­mo­wa­nia decy­zji na jak naj­szer­szym zaso­bie wie­dzy oraz infor­ma­cji. KNF stwier­dza w przed­mio­to­wej opi­nii, że kon­su­men­ci byli co do zasa­dy infor­mo­wa­ni o ryzy­ku walu­to­wym i że nawet bez wykształ­ce­nia eko­no­micz­ne­go powin­ni być tego ryzy­ka świa­do­mi. Organ pod­kre­śla, że gwał­tow­nie umoc­nie­nie się fran­ka szwaj­car­skie­go było ryzy­kiem ist­nie­ją­cym w naj­bar­dziej dra­stycz­nych sce­na­riu­szach, co było nie do prze­wi­dze­nia dla żad­nej ze stron. W związ­ku z tym, zda­niem KNF‑u, spra­wy mię­dzy fran­ko­wi­cza­mi a ban­ka­mi powin­ny być roz­wią­zy­wa­ne na dro­dze polu­bow­nych ugód, któ­rych warun­ki będą akcep­to­wal­ne dla wszyst­kich zainteresowanych.