Unieważnienie umowy kredytu ze względu na nienależyte poinformowanie kredytobiorców o ryzyku

Do unie­waż­nie­nia umów kre­dy­tów fran­ko­wych docho­dzi zazwy­czaj z uwa­gi na zawar­te w tych­że umo­wach posta­no­wie­nia, któ­re pozwa­la­ją ban­ko­wi na niczym nie­ogra­ni­czo­ne usta­la­nie kur­su walu­ty, od któ­re­go to kur­su zale­ży wyso­kość zobo­wią­za­nia, któ­ra wpły­wa final­nie na wyso­kość raty.

Jak wyni­ka jed­nak z naj­now­sze­go orzecz­nic­twa, sądy nie­raz orze­ka­ją nie­waż­ność umo­wy ze wzglę­du na nie­do­cho­wa­nie przez bank obo­wiąz­ku infor­ma­cyj­ne­go doty­czą­ce­go tego jak w przy­szło­ści mogą się kształ­to­wać raty kre­dy­tu, ze wzglę­du na wzrost kur­su fran­ka szwaj­car­skie­go. Ban­ki naj­czę­ściej zawie­ra­ły w umo­wach jedy­nie krót­kie oświad­cze­nia o ryzy­ku, jed­nak nie przed­sta­wia­ły symu­la­cji, któ­re uzmy­sło­wi­ły­by kre­dy­to­bior­com, na ogół nie­po­sia­da­ją­cym dosta­tecz­nej wie­dzy ska­le ryzy­ka. Symu­la­cje, któ­re cza­sa­mi ban­ki przed­sta­wia­ły klien­tom zawie­ra­ły dane doty­czą­ce wahań kur­su fran­ka z  okre­su mak­sy­mal­nie dwóch lat przed zawar­ciem umo­wy i mia­ły na celu przed­sta­wie­nie tej­że walu­ty jako sta­bil­nej. Pra­cow­ni­cy ban­ku rów­nież naj­czę­ściej prze­ko­ny­wa­li do zawie­ra­nia umów w rze­ko­mo sta­bil­nej walu­cie, zwłasz­cza że w okre­sie naj­więk­szej popu­lar­no­ści kre­dy­tów fran­ko­wych wyda­wa­ły się być one o wie­le atrak­cyj­niej­sze niż kre­dy­ty w zło­tów­kach, mię­dzy inny­mi poprzez mniej­szy próg zdol­no­ści kredytowej.

Po latach oka­za­ło się, że kurs fran­ka znacz­nie wzrósł co zna­la­zło odzwier­cie­dle­nie w wyso­ko­ści rat fran­ko­wi­czów. Sądy zaczę­ły pod­kre­ślać, że rów­nież nie­do­cho­wa­nie obo­wiąz­ku infor­ma­cyj­ne­go przez ban­ki może być prze­słan­ką nie­waż­no­ści umowy.

Jak pod­kre­ślił Sąd Naj­wyż­szy w wyro­ku z dnia wyro­ku z 27 listo­pa­da 2019 roku (sygn. II CSK 483/18) nie wystar­czy wska­za­nie w umo­wie, że ryzy­ko pono­si kre­dy­to­bior­ca oraz ode­bra­nie od nie­go oświad­cze­nia. — Wpro­wa­dze­nie do umo­wy kre­dy­to­wej zawie­ra­nej na wie­le lat, na naby­cie nie­ru­cho­mo­ści sta­no­wią­cej z regu­ły doro­bek życia prze­cięt­ne­go kon­su­men­ta, mecha­ni­zmu dzia­ła­nia ryzy­ka kur­so­we­go, wyma­ga­ło szcze­gól­nej sta­ran­no­ści ban­ku w zakre­sie wyraź­ne­go wska­za­nia zagro­żeń wią­żą­cych się z ofe­ro­wa­nym kre­dy­tem — tak, by kon­su­ment miał peł­ne roze­zna­nie kon­se­kwen­cji eko­no­micz­nych zawie­ra­nej umowy.

Taki kie­ru­nek orzecz­ni­czy jest oczy­wi­ście bar­dzo korzyst­ny dla fran­ko­wi­czów. Wyda­je się rów­nież, że takie orze­cze­nia wzmoc­nią świa­do­mość ban­ków o nale­ży­tym infor­mo­wa­niu swo­ich klien­tów w przyszłości.