Uchwała w sprawie „frankowiczów”. SN odpowiedział na pytania Rzecznika Finansowego.

Dnia 7 maja Sąd Naj­wyż­szy w sied­mio­oso­bo­wym skła­dzie Izby Cywil­nej odniósł do pytań zada­nych przez Rzecz­ni­ka Finan­so­we­go, prof. Mariu­sza Golec­kie­go. Pyta­nia te doty­czy­ły usta­le­nia, co dokład­nie zwra­ca­ją sobie nawza­jem stro­ny w sytu­acji stwier­dze­nia nie­waż­no­ści umo­wy kre­dy­to­wej oraz czy przy­słu­gu­je im rosz­cze­nie o wyna­gro­dze­nie za bez­u­mow­ne korzy­sta­nie z kapi­ta­łu. Ponad­to w przy­pad­ku odpo­wie­dzi pozy­tyw­nej, Rzecz­nik zadał kolej­ne pyta­nia doty­czą­ce spo­so­bu roz­li­cze­nia mię­dzy stro­na­mi – czy będzie się to odby­wa­ło za pomo­cą teo­rii sal­da czy dwóch kon­dyk­cji, a tak­że od kie­dy powin­no liczyć się ter­min przedaw­nie­nia – czy od momen­tu stwier­dze­nia nie­waż­no­ści umo­wy kre­dy­to­wej, czy od daty wypła­ty kredytu.

Sąd Naj­wyż­szy stwier­dził w Uchwa­le, że umo­wa kre­dy­tu, któ­ra zawie­ra posta­no­wie­nia abu­zyw­ne, nie ule­ga natych­mia­sto­we­mu roz­wią­za­niu. Kre­dy­to­bior­ca, któ­ry dowie­dział się o abu­zyw­no­ści posta­no­wień umo­wy może zgo­dzić się na jej napra­wę, któ­ra będzie mia­ła sku­tek z mocą wstecz­ną – czy­li będzie obo­wią­zy­wa­ła od daty zawar­cia umo­wy. Nato­miast brak zgo­dy kon­su­men­ta na napra­wę ozna­czać będzie poja­wie­nie się rosz­czeń po stro­nie ban­ku oraz po stro­nie kon­su­men­ta. Jak bowiem stwier­dził SN, stro­nom umo­wy kre­dy­to­wej przy­słu­gu­ją odręb­ne rosz­cze­nia o zwrot świad­czeń speł­nio­nych w wyko­na­niu umo­wy, czym potwier­dził swo­je wcze­śniej­sze orzecz­nic­two (np. orze­cze­nie III CZP 11/20) doty­czą­ce roz­li­cza­nia się stron na pod­sta­wie teo­rii dwóch kon­dyk­cji, a nie teo­rii salda.

War­to jed­nak pamię­tać o insty­tu­cji potrą­ce­nia wyni­ka­ją­cej z prze­pi­sów Kodek­su cywil­ne­go, z któ­rej sko­rzy­stać może każ­da stro­na. Może to uła­twić w znacz­nym stop­niu roz­li­cze­nie pomię­dzy stro­na­mi, przede wszyst­kim jed­nak kon­su­men­tom, dla któ­rych jed­no­ra­zo­wy zwrot całej kwo­ty zacią­gnię­te­go kre­dy­tu mógł­by oka­zać się problematyczny.

W kwe­stii przedaw­nie­nia SN doszedł do wnio­sku, że ban­ki mogą żądać zwro­tu wypła­co­nej kwo­ty kre­dy­tu od chwi­li, w któ­rej umo­wa sta­ła się bez­sku­tecz­na. Z tego twier­dze­nia wyni­ka rów­nież fakt, iż 10 let­ni ter­min przedaw­nie­nia rosz­czeń kon­su­men­tów o zwrot rat, któ­re zapła­ci­li bie­gnie od momen­tu, w któ­rym kon­su­ment dowie­dział się o abu­zyw­no­ści posta­no­wień umowy.

Pod­ję­ta przez SN w spra­wie o sygn. akt. III CZP 6/21 uchwa­ła ma moc zasa­dy prawnej.